Besturen, beleggen en activisme

Rijnlands besturen is verworden tot (vrij naar H.L. Mencken) het volgende: wanneer een bestuurder ‘ja’ zegt, bedoelt hij ‘misschien’; wanneer hij ‘misschien’ zegt, bedoelt hij ‘nee’, en wanneer hij ‘nee’ zegt, is hij geen bestuurder. Kortom, de ware bestuurder is ‘iemand die wel twee keer nadenkt, alvorens hij niets zegt’. Gebrek aan risicovreugde. Pluis in de porseleinkast. Mee-denker. Gering verstand, geringe wil.

Activistische aandeelhouders (Angelsaksen) rammelen graag aan de poort van een concern om veranderingen af te dwingen. Dergelijke beleggers worden zelden met open armen ontvangen. Al lopen flink wat bestuurders (Polman/Unilever, Burgmans/AkzoNobel) uiteindelijk een flink stuks slaafs met deze herrie schoppende activisten mee. Veel verstand, weinig eigen wil.
Echter, het is verstandig voor ogen te houden dat activisten hun rendementen oppoetsen met slechts enkele voltreffers – vaak eindigen hun acties niet tot het realiseren van aandeelhouderswaarde. Het is beter deze activisten voor te zijn, en zodanig te presteren dat ze aan de deur voorbij gaan.
Voor duurzame waardecreatie  moet je bij een heel ander type activist zijn (Rijnlanders): pensioenfondsen – immers, ook zij moeten rendement maken. Deze kapitaalverschaffers proberen ten voordele van zichzelf de macht van het management in te perken, en daarbij bij te dragen aan de gezondheid van onderneming én samenleving. Hoe nobel. Maar het is veel verstandiger vanuit eigen intrinsieke betrokkenheid alle stakeholders adequaat te bedienen.
Echter, er blijkt geen relatie tussen dit streven en resultaat. Bedrijven waarbij pensioenfondsen sociale verbeteringen eisten presteerden significant minder dan concurrenten. Veel wil, weinig verstand.

Het ‘optimisme van de wil’ gaat ten koste van het ‘pessimisme van het verstand’. Terwijl beide, zoals Antonio Gramsci (Italiaans schrijver en politicus) al wist, essentieel zijn voor succesvolle strijd.
Laten we daar – als bestuurders, adviseurs en burgers – uitgesproken over zijn. En tegen-denken. Met wil en verstand. Opdat eigen activisme zich vertaalt in eigen waarde.